სოციალურ მეცნიერებათა კვლევის მეთოდები

მეოთხე შეხვედრა

• ლექცია: კვლევის გეგმა, კონცეპტუალიზაცია და ოპერაციონალიზაცია
• სემინარი

• აღიარებული (დამკვიდრებული) და რევოლუციური მეცნიერება
• პარადიგმები
  • პარადიგმისადმი ერთგულება

• ცნება წარმოადგენს ამა თუ იმ ფენომენის განზოგადებულ, ლინგვისტურ შესატყვისს

• ცნება არის სიმბოლო და არა - კონკრეტული ფენომენი

• მეცნიერები ამა თუ იმ ფენომენს სახელს არქმევენ, რათა სხვებისთვის აღწერა გაუადვილდეთ

• ცნებები ამა თუ იმ ფენომენის კლასიფიკაციის თუ დაჯგუფებისთვისაა საჭირო

• ცნებების მეშვეობით ხდება თეორიის აგება

• კონცეპტუალიზაცია: ცნების აღწერა სხვა ცნებების მეშვეობით

• ცნებების (კონცეპტების) განვითარების და ჩამოყალიბების პროცესი
• ჩამოვაყალიბოთ ამა თუ იმ ცნების სიტყვიერი და გასაგები განმარტება, თუ რას მოვიაზრებთ ამ სიტყვის ქვეშ

სიტყვიერი განსაზღვრება: საზოგადოებაში პიროვნების მდგომარეობა მისი მნიშვნელობის მიხედვით (Oxford Living Dictionary)

• რას მოიცავს სოციალური სტატუსი? Hollingshead, A. (1975): Four factor index of social status
  • განათლება
  • საქმიანობა
  • სქესი (გენდერი)
  • ოჯახური მდგომარეობა

• კონცეპტუალიზაცია უნდა მოიცავდეს ფენომენის ყველა უნიკალურ თვისებას
• განმარტებაში არ გამოვიყენოთ განმარტებითი ტერმინები
• განმარტება უნდა იყოს პოზიტიური
• კონცეპტუალიზაცია უნდა მოიცავდეს მკაფიო ტერმინებს

• თვისებრივი და რაოდენობრივი კვლევების კონცეპტუალიზაცია
• თვისებრივი კონცეპტუალიზაცია:
  • როგორც წესი, ჩვენ მონაცემთა მოგროვების პროცესში ვფიქრობთ კონცეფციების შესახებ
  • კვლევისას, ჩვენ კონცეფციებს ვუკავშირებთ კონკრეტულ მნიშვნელობებს და ვცდილობთ, დავადგინოთ კავშირები ამ იდეებს შორის.

• როგორ გავზომავთ ამა თუ იმ ცნებას

• განათლება:
  • განათლების მიღწეული დონე
• საქმიანობა:
  • ISCO-88 კოდები
• სქესი:
  • მამაკაცი
  • ქალი
• ოჯახური მდგომარეობა:
  • დასაოჯახებელი
  • დაოჯახებული
  • განქორწინებული
  • ქვრივი
  • სხვა

• კონკრეტული კლასიფიკაციის (ad hoc) თეორიები
• ტაქსონომია
• კონცეპტუალური სტრუქტურა
• თეორიული სისტემა

• თეორიული სისტემა: ტალკოტ-პარსონსის სოციალური სისტემების მოდელი
  • სიტუაციური ობიექტების კლასიფიკაცია
  • ობიექტებისადმი დამოკიდებულება
  • პასუხი სისტემის გამოწვევებისადმი

• კონცეპტუალური სტრუქტურა: ნებისმიერ დასავლურ საზოგადოებაში, პოლიტიკური პარტიებისადმი მიკუთვნება ეფუძნება სოციალურ დაპირისპირებებს, რომლებიც ე.წ. დიდი რევოლუციების შედეგად აღმოცენდნენ

• ტაქსონომია: დაპირისპირებები
  • ცენტრი-პერიფერია
  • ქალაქი-სოფელი
  • დამსაქმებელი-დასაქმებული
  • ეკლესია-სახელმწიფო

• კონკრეტული კლასიფიკაცია:
  • ტერიტორიულ ერთეულში საქალაქო მოსახლეობის წილი
  • მემარცხენე პოლიტიკური პარტიის მიერ მიღებული ხმები
  • რელიგიური კუთვნილება

• ცნებების, განსაზღვრებების, დებულებების და ურთიერთკავშირების ერთობლიობა, რომლებიც ცნებების დასაკავშირებლად და თეორიების დასამტკიცებლად გამოიყენება

• აბსტრაქცია, განზოგადება, რომელიც ფენომენის ჩვენეულ აღწერას, გამარტივებულ ხატს წარმოადგენს

• კვლევა → თეორიას
• თეორია → კვლევას

• დაზვერვითი კვლევა
  • შესწავლის პირველი ეტაპი
• აღწერითი კვლევა
  • ფენომენის შესახებ ამომწურავი, ოღონდ - აღწერილობითი ტიპის ინფორმაციის მიღება
• ანალიტიკური კვლევა
  • ფენომენის მამოძრავებელი ძალების, მიზეზების გამოაშკარავება; პროგნოზირება, ურთიერთკავშირების დადგენა

• კვლევის პრობლემა და მისი აქტუალობა
• კვლევის ობიექტი
• კვლევის საგანი
• კვლევის მიზანი

• გამოკვლევის პროგრამა
• ველი
• ინფორმაციის დამუშავება
• ინფორმაციის ანალიზი
• ანგარიში და პრეზენტაცია

• ჯგუფებში გაეცანით ჩემს მიერ დარიგებულ სტატიებს და მოამზადეთ მცირე პრეზენტაცია

• რას იკვლევენ ავტორები?

  • რა ფენომენს?
  • რა თეორიებს ეყრდნობიან ავტორები?
  • რომელი კონკრეტული ჯგუფი აინტერესებთ მათ?
  • რა კითხვებზე ცდილობენ პასუხის გაცემას?
  • არის თუ არა კვლევა კონცენტრირებული რომელიმე კონკრეტულ არეალზე?

• რა მიდგომას იყენებენ ავტორები და რატომ?

  • თვისებრივს თუ რაოდენობრივს? დაასაბუთეთ

• თქვენი აზრით, რამდენად ამომწურავად მოახერხეს ავტორებმა დასმული საკითხის შესწავლა?

• წაიკითხეთ ამ ორი ანგარიშიდან ერთ-ერთი: პირველი ანგარიში, მეორე ანგარიში
• მოამზადეთ ამ ნაშრომის შესახებ კრიტიკული შეფასება, სადაც აღწერთ:
  • რა მიზანს ისახავდა ეს კვლევა?
  • თქვენი აზრით, რა ძირითადი კონცეფციები იყო განხილული ამ კვლევაში?
  • რა ტიპის მეთოდები იყო გამოყენებული - რაოდენობრივი თუ თვისებრივი? პასუხი დაასაბუთეთ.
  • თქვენი აზრით, რა იყო ამ კვლევის ერთი, ყველაზე მნიშვნელოვანი შედეგი?
  • თქვენი აზრით, რა საჭიროებდა უფრო ღრმად შესწავლას?
• თქვენი ტექსტი უნდა იყოს Microsoft Word-ის დოკუმენტის მაქსიმუმ გვერდნახევარი, 12 ზომის Sylfaen ქართული(!) შრიფტით და სტრიქონებს შორის 1.5 დაშორებით. დოკუმენტი დაასათაურეთ, მიაწერეთ თქვენი სახელი, გვარი და ელექტრონული ფოსტის მისამართი.
• დავალება ატვირთეთ 16 ოქტომბრის 23:59-მდე, ამ ბმულზე